‘Kijk ze toch zitten, liefje. De één te koppig om op te geven en de ander te dom.’
De stem klinkt bedwelmend en geruststellend als altijd, maar toch heeft hij dit keer ook een onbekend neveneffect op me. Hij maakt me bang.
Voor onze ogen wordt uit mistflarden de gestalte van mijn lange dunne buurman en zijn vrolijke dochter opgebouwd. Ik probeer bijna in mijn moeder weg te kruipen. De ironie ontgaat me niet; ik schuil weg bij degene die me leek te bedreigen, voor degene die me leek te helpen. Mijn wereld is de laatste twintig minuten 180 graden gedraaid. Gekapseisd eerder.
‘Maar pap,’ fladdert de van stem Angel. ‘Ze zien er helemaal niet gevaarlijk uit. Ik vind ze zielig.’
‘Dat is lief van je schatje, maar juist jij moet weten hoezeer schijn kan bedriegen. Het licht van de waarheid geeft alles zijn ware kleur.’
Mijn moeder staat ondertussen overeind. Trots en met haar kin omhoog is ze tussen mij en Mastro geschoven. Haar ogen spuwen vuur.
‘Licht van de waarheid, Julius? Bescheidener ben je er niet op geworden.’
Als ik al niet wist van wie ik mijn scherpe tong had, dan weet ik het nu, en nu ik die tong aan het werk hoor, schrik ik van het effect ervan.
‘Mam, misschien…’
‘Nu niet schatje. Dit is tussen mijn ex-klasgenootje en mij. Dit is persoonlijk.’
Haar stem druipt van het gif. De handschoenen gaan uit. Mijn buurman, kijkt haar minzaam aan.
‘Grote woorden, Marianne. Als altijd is je tong bijna net zo gevaarlijk als die voortreffelijk watergave van je.’
Ik kijk even verbaasd op. Heet mijn moeder Marianne? ‘Hoog spel voor iemand wiens lichaam nu ergens onbeschermd op een bed ligt. Wat gebruik je toch elke keer weer om onder zeil te raken? Is het erg verslavend?’
Nu pas dringt het tot me door dat deze vrouw hier voor me, niet echt mijn moeder is, tenminste, ze is het wel, maar niet helemaal. Het is alleen haar geest, haar ziel, of zoiets.
Ik slik een gevoel van opkomende misselijkheid weg. In de echte wereld ligt haar lichaam op een bed? In een stoel? Achter een gebarricadeerde deur in een kelder? Onmachtig om zichzelf te beschermen of te verdedigen.
‘Doodzonde.’ gaat Mastro verder. ‘Wat een verspilling van onze meest getalenteerde student. Niemand die zich zo makkelijk naar en door de schemerwereld kon bewegen. Buiten mijzelf natuurlijk. En toch moet ik toegeven dat ik je heb onderschat. Tot vannacht ben ik in je “gevallen moeder-act” getrapt. Je moet wel erg veel van je dochter houden.’
Mijn moeder geeft geen krimp.
‘Ach gossie, Julius. Heb ik je trotse jongenszieltje gekwetst toen je niet naast me mocht zitten?’
De aanval is de beste verdediging, zeggen ze, maar ik weet uit eigen ervaring dat het maar zelden goed afloopt. Maar voor ik mijn moeder kan waarschuwen, geeft ze me een kneepje in mijn arm. Ik hoop dat het betekent dat ze weet wat ze doet, want voorlopig lijkt ze alleen maar in volle vaart op een blinde muur of te stormen.
’Niet gewend dat je je zin niet krijgt Julius? Is je mammie er niet om je een aai over je bol te geven?’
Ai, die is onder de gordel. Ik weet hoe het met zijn moeder is afgelopen. Het heeft alleen geen enkel effect. Mastro heeft zijn stem nog steeds volledig onder controle wanneer hij antwoordt.
‘Dat bezegelt het.’ antwoordt hij droog. ‘Je tong ís je grootste wapen.’
Terwijl mijn moeder en Mastro elkaar verbaal proberen te vermoorden, valt me op dat Angel bij ons is weg geschuifeld. Zoekt ze iets? Neemt ze afstand van ons? Van haar vader? Plotseling kijkt ze op. Ik herken nauwelijks haar anders zo vrolijke gezicht. Ze ziet er nog steeds engelachtig en sereen uit, maar het lijkt nu ook of ze pijn heeft. De lach waarmee ze het probeert te verbloemen, is nauwelijks overtuigend. Ik voel de aandrang om naar haar toe te lopen en haar te helpen, maar dan wordt mijn aandacht weer getrokken door iets in mijn moeders stem. Er gaat iets gebeuren, ik kan het voelen.
‘… dan zal iedereen weten dat je een bedrieger bent. De voorspelling is al een keer eerder uitgekomen, nietwaar? En niemand weet dat, behalve jij. Dat simpele feit alleen al maakt mijn dochter niet de kwaal maar de kuur. Daarom doe jij er alles aan om haar onschadelijk te maken want welke kwaal omarmt nu zijn kuur?’
Mastro? De kwaal? Wat heb ik gemist? Mastro’s stem heeft nu alle pretentie van vriendelijkheid verloren.
‘Zo, dat hebben jij en je lamme vriendje uitgevonden? Bravo.’ Ze pareert gelijk.
‘Nee, dat hebben de Conrector en Willems uitgevonden.’ Zijn wenkbrauwen gaan maar heel licht omhoog maar genoeg om zijn verbazing te verraden.
‘Loyaliteit is zo’n zeldzame kwaliteit tegenwoordig. Over Willems heb ik niets te zeggen, maar hij is zijn boekje zo ver te buiten gegaan dat hij ongetwijfeld per direct door zijn superieuren uit zijn functie wordt ontheven. De conrector daarentegen zal de rekening betalen. Daar zal ik persoonlijk op toezien.’
Waar de koude rillingen over mijn rug lopen, knippert mijn moeder niet eens met haar ogen. Ze staat recht en trots.
‘Dus je spreekt het niet eens tegen? Jij bent degene waar de eeuwenoude voorspelling op doelde. Jouw naam verscheen in grote rode letters op de lijst toen je geboren werd? Hoe heb je dat in hemelsnaam weten te verbloemen, Julius? Bij mij stonden ze binnen een half uur in mijn slaapkamer.’
‘Kun je een geheimpje bewaren, Marianne?’ Fluistert hij gespeeld geheimzinnig. ‘Dit plein, dat nu geheel in overeenstemming met mijn plan de hele wereld aan het overwoekeren is, is een tijdmachine.’
Dit is de eerste keer dat ik mijn moeder uit haar evenwicht zie raken.
‘Ik ben niet alleen degene die dat heeft ontdekt, maar ook de eerste die het heeft gebruikt.’
Even staat hij erbij als een trots jongetje dat wacht op een complimentje.
‘Je bent teruggegaan in de tijd om de lijst aan te passen? Dat is vals spelen, Julius. Heeft je moeder je dat niet geleerd?’
Tjesis wat lijk ik op haar. Daar gaat ze. Met haar hoofd naar voren op de muur af.
‘Laat mijn moeder erbuiten Marianne en wat vals spelen betreft, weet je wel hoe moeilijk het is om een lijst die zo oud en magisch is, te veranderen! En dat zonder dat iemand het door heeft? Dat is een prestatie van kosmische omvang! Mij lukte het! Als enige! Ik ben Mastro! En toen het eenmaal gelukt was, had ik vrijspel om wraak te nemen op een wereld die onwetendheid alleen kan omzetten in haat en wreedheid. Een wereld die mijn moeder als een heks heeft verstoten, heeft bekogeld met stenen en geslagen met stokken. Een afstotelijke wereld die ons heeft laten zwerven door wind en kou zonder plaats voor een overnachting. Een wereld die mijn moeder de dood in heeft gejaagd. Voor ons geen stal met een kribbe vol stro of drie wijzen uit het oosten. Voor ons alleen honger, ziekte, verdriet en dood.’
De stilte die nu valt, is zo intens dat ik het bloed in mijn oren hoor suizen. Ik hoor de adem van Mastro en mijn moeder in en uit hun longen pompen en het zachte geschuifel van Angel, die steeds verder weg dwaalt.
‘Alles goed voor elkaar dus,’ zegt hij met een zucht. ‘Niets aan de hand, totdat 15 jaar geleden er weer een zo’n krachtige naam op de lijst verscheen. Een groene naam. Háár naam.’ Hij wijst naar mij. ‘Met zoveel kracht dat Kwant gelijk alarm sloeg. Voor zover hij kon zien was de voorspelling eindelijk uitgekomen en zoals het protocol voorschrijft, wilde hij je dochter meteen onschadelijk maken. Voorgoed. Ik daarentegen, wilde dat helemaal niet. Ik wilde haar juist in leven houden. Twee namen binnen dertig jaar? Twee voorspellingen? Mijn nieuwsgierigheid en mijn honger naar kennis hadden niet kunnen verdragen als deze ontwikkeling in de kiem gesmoord werd. Ik moest en zou weten wat er aan de hand was. Ik moest dat…’ en hij wijst weer achteloos naar mij ‘bestuderen. Dus hoe je het ook wendt of keert Marianne, ik heb je dochters leven gered.’
‘Om haar nu alsnog van kant te maken Julius? Super. Ik hoop dat al dat gestudeerd op mijn dochter het waard is geweest en dat je ondertussen wat antwoorden gevonden hebt.’ Hij zucht nog een keer gespeeld dramatisch. ‘Het heeft natuurlijk veel langer geduurd dan nodig was. Soms zijn oplossingen zo eenvoudig dat je ze niet ziet. Pas een paar weken gelden doorzag ik de eenvoudige waarheid. Het Gilde heeft zich eeuwenlang vergist. We hebben altijd ons best gedaan om te grote afwijkingen te neutraliseren of te compenseren, maar nu dat een keertje niet was gebeurd omdat ik de lijst had veranderd, blijkt dat Het Evenwicht zichzelf corrigeert. Na een krachtige rode naam, wordt er vanzelf een krachtige groene geboren. Balans waar we niets voor hoeven te doen. Fascinerend. Zo fascinerend, dat ik besloot om nog steeds niet in te grijpen. Overmoedig misschien, maar kijk naar haar, veel gevaar liep ik toch niet met zo’n middelmatig getalenteerd meisje. Ik overtuigde het Gilde ervan dat ze je dochter met rust moesten laten, zodat we haar konden observeren. Eén iemand kon ik al die jaren niet overtuigen. Jou. Jij nam, ondanks al mijn pogingen om je gerust te stellen, geen enkel risico. Jij ging ondergronds. Nu begrijp ik pas dat je beetje bij beetje een aantal gildeleden heb weten te overtuigen van jouw gelijk zonder dat ik het door had. Knap werk.’
De stilte is lang en diep. Ook het geschuifel van Angel is gestopt. De spanning is pijnlijk voelbaar.
‘Hier staan we dan, hoewel maar één van ons drie hier werkelijk is natuurlijk en ik moet eerlijk toegeven, dat ik dat niet verwacht had. Ik dacht dat ik alles onder controle had, maar vannacht is alle veranderd. Dat zij dít kon, heb ik niet aan zien komen. Nooit had ik verwacht dat zo’n onbeduidend meisje, een volwaardige Sleutel zou zijn. Zelfs ik ben dat niet.’ Zijn volgend woorden zijn direct op mij gericht.
‘Lieve’ Daan, het is echt niet persoonlijk. Ik mag je best graag en Angel is dol op je, maar ik kan je bestaan niet meer tolereren. Ik had dit eigenlijk al veel eerder moeten doen.’
En dan gaat alles heel snel.